มาจอโป๋ 媽祖婆

        มาจู่ หรือ มาจอโป๋ 媽祖婆  หรือที่คนไทยรู้จักกันดีในนามว่า  เจ้าแม่ทับทิม  เทียนเฟย และพระนามอื่นๆอีกมาก  ท่านถือกำเนิดที่เกาะเหมยโจว  มณฑลฝูเจี้ยน  หรือ ฮกเกี้ยน  เมื่อวันที่  ๒๓ ค่ำ เดือน ๓ ตามจันทรคติจีน  เมื่อ พ.ศ.  ๑๕๐๓  ตรงกับรัชสมัยสมเด็จ       พระจักรพรรดิซ่งไท่จู่  ปีเจี้ยนหลงที่หนึ่ง  บิดานามว่า  หลินหยวน  มารดานามว่า  เฉินซื่อ  มีพี่น้องรวมเจ็ดคน  พี่สาวห้าคน พี่ชายคนโตหนึ่งคน  ท่านเป็นคนสุดท้อง แต่บางตำนานว่า ท่านมีพี่สาวคนโตหนึ่งคน พี่ชายห้าคน ท่านเป็นคนสุดท้อง  ตอนที่ถือกำเนิดปรากฏมีแสงสว่างจ้าทั้งบ้าน  มีกลิ่นหอมตลบอบอวล  ท่านมิได้ร้องไห้เหมือนเด็กทั่วไปจนถึงหนึ่งเดือน  บิดามารดาจึงเรียกชื่อเล่นว่า  โม่  แปลว่า  เงียบขรึม  ร่างกายสุขภาพแข็งแรงดี

         เมื่ออายุได้สี่ขวบ  มารดาพาไปไหว้พระที่วัด  ปรากฏสิ่งอัศจรรย์เกิดขึ้นกับตัวเธอ  สามารถล่วงรู้สิ่งที่จะเกิดขึ้นทั้งเวลาและสถานที่  เมื่ออายุได้แปดขวบ  สามารถอ่านหนังสือได้แตกฉาน  อายุได้สิบขวบ  สามารถอ่านหนังสือพระคัมภีร์ได้คล่อง  อายุสิบสามขวบ  ได้เข้าเป็นนักเรียนเพื่อฝึกสมาธิและปฏิบัติธรรมกับหลวงจีน  เมื่ออายุได้สิบห้าปี  ได้ไปเที่ยวเล่นที่สระน้ำแห่งหนึ่ง เธอและเพื่อนๆต่างมองลงไปในสระน้ำเพื่อตรวจเครื่องแต่งกายจากน้ำใส  ขณะนั้นมีตัวอสุรกายขนาดใหญ่โผล่ขึ้นมาพร้อมกับชูถาดใบหนึ่ง  เพื่อนๆต่างตกใจวิ่งหนีหมด  หลิมโม่เหนียงไม่กลัวและเอื้อมมือไปหยิบถาดใบนั้น

 ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา  เธอได้รับพลังวิเศษเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ  สามารถรู้ล่วงหน้าและคาดการณ์ได้แม่นยำเกี่ยวกับดินฟ้าอากาศ  คลื่นลม  เธอได้ประกาศให้ชาวประมงรู้  ทำให้หลีกเลี่ยงพายุร้ายในทะเลจีนได้  ชาวเรือต่างเชื่อถือตามที่เธอบอกเตือน  หลิมโม่เหนียงยังมีพรสวรรค์ในการรักษาผู้ป่วยเจ็บโดยใช้ยาสมุนไพร

 วันหนึ่งบิดาและพี่ชายสี่คนออกเรือไปทะเล  โม่เหนียงห้ามไว้เพราะเธอรู้ว่ากำลังจะเกิดพายุใหญ่  แต่พวกเขาไม่เชื่อ  จนต้องเผชิญกับพายุร้าย  เรือล่มต้องลอยคอในทะเล  ขณะนั้นเธอกำลังทอผ้าอยู่และทราบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับบิดาและพี่ชาย  จากสมาธิพลังจิตที่สูงส่ง  โม่เหนียงจึงใช้กระแสจิตส่งไปช่วยพี่ชายและบิดาให้พ้นภัย 

       นอกจากนี้เธอได้ช่วยชาวเรือให้พ้นภัยหลายครั้ง  โดยโยนผ้าขาวขึ้นไปในอากาศ  ชาวบ้านถามว่าทำทำไม  เธอบอกว่ากำลังช่วยชาวเรือที่ประสพเคราะห์  เมื่อเรือเข้าฝั่งอย่างปลอดภัย  ชาวประมงต่างกล่าวกันว่า  ได้มีผ้าขาวมาตวัดเรือของพวกตนแล้วดึงให้พ้นคลื่นร้าย

         ด้วยสมาธิอันสูงส่ง เธอจึงสามารถติดต่อกับเทพได้  มีเทพสององค์พี่น้องสกุลเกา  คนพี่ชื่อ เกาหมิง  ได้เป็นเทพชื่อ  เฉียนลี่เหยิน  ผู้มีดวงตามองได้ไกลเป็นพันลี้คือมีดวงตาเป็นทิพย์  ใบหน้าสีเขียว  ส่วนน้องชื่อ เกาชุค  เป็นเทพชื่อชุนเฝิงเอ้อ  ใบหน้าสีแดง  ผู้มีหูที่สามารถได้ยินเสียงลมพัด  คือมีหูทิพย์  ตอนมีชีวิตอยู่เป็นทหารสมัยราชวงศ์ซังและตายในสนามรบ  ต่อมาอีกประมาณเก้าร้อยปีจึงได้พบกับหลิมโม่เหนียง  และได้เป็นทหารเอกของเธอ  ทำให้เธอสามารถช่วยคนได้มากขึ้น

       วันหนึ่ง  หลิมโม่เหนียงเดินขึ้นไปบนยอดเขาเหมยเฟิง  บนเกาะเหมยโจว  เธอบอกมารดาว่า  จะขึ้นสวรรค์แล้ว  ชาวบ้านต่างเห็นแสงสีรุ้งสวยสดพร้อมเสียงดนตรีไพเราะจากสวรรค์  หลิมโม่เหนียงขึ้นสวรรค์เมื่อ  วันที่ เก้า ค่ำ เดือน เก้า  ตามจันทรคติจีน  ตรงกับ พ.ศ.  ๑๕๓๐  ในรัชสมัยสมเด็จพระจักรพรรดิไท้จง  ปีหย่งซีที่สี่  ด้วยอายุเพียง  ๒๗ ปีเท่านั้น

     หลังจากที่เธอได้จากไปแล้ว   เธอก็ยังคงให้ความช่วยเหลือ คนเดินเรือ ชาวประมง หรือพ่อค้าชาวเรือตลอด  ด้วยคุณงามความดีเหล่านี้  ชาวบ้านเกาะเหมยโจวจึงช่วยกันสร้างศาลเจ้าหลังเล็กๆขึ้นเพื่อกราบไหว้ขอบคุณที่ได้ช่วยเหลือให้พ้นภัย  และยกย่องให้เป็นเทพ  เรียกว่า เทพธิดาแห่งสมุทร  ต่อมาชาวเรือย่านชายฝั่งทะเลจีนที่มีการติดต่อค้าขายและอาชีพประมง ต่างก็สร้างศาลเจ้าขึ้น และเรียกขานนามตามภาษาถิ่นของพวกตน  ก่อนออกจากท่าเรือต่างก็บนบานขอให้เจ้าแม่ช่วยคุ้มครองพิทักษ์พวกตน  เมื่อพวกตนอยู่ท่ามกลางพายุร้ายในทะเล  ต่างสวดมนตร์ขอให้พ้นภัย  กล่าวกันว่า  พวกเขาได้เห็น  เจ้าแม่มาจู่ในชุดสีแดงปรากฏขึ้นที่เสากระโดงเรือ  แล้วพายุคลื่นลมก็สงบ

        ในรัชสมัยสมเด็จพระจักรพรรดิฮุ่ยจง แห่งราชวงศ์ซ่งเหนือ  ได้ส่งราชทูตไปประเทศเกาหลีเมื่อ พ.ศ.  ๑๖๖๕  คณะราชทูตได้ประสบกับพายุร้าย  ลูกเรือได้สวดอ้อนวอนขอให้เจ้าแม่ช่วย  ทันใดนั้นท้องฟ้าสว่างขึ้น  เจ้าแม่มาจู่ปรากฏให้เห็นบนเสากระโดงเรือ  คลื่นลมก็สงบ  เมื่อคณะราชทูตกลับ  จึงได้กราบบังคมทูลให้ทรงทราบ  พระองค์จึงทรงพระกรุณาฯให้จัดทำพิธีเซ่นสรวงและพระราชทานนามแด่เจ้าแม่

     พ.ศ. ๑๖๙๘  สมเด็จพระจักรพรรดิซ่งเกาจง  แห่งราชวงศ์ซ่งใต้  ได้พระราชทานอิสริยยศฐานันดรศักดิ์ เป็น  เจ้าหญิงผู้เป็นเทพแห่งความกรุณา  และในปี พ.ศ.  ๑๖๙๙  โปรดฯให้เลื่อนเป็น พระนางหลิงฮู้ฮูหยิน  ในปี พ.ศ.  ๑๗๓๕  สมเด็จพระจักรพรรดิซ่งกวงจง  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ให้เลื่อนเป็น  พระนางเจาอิ่ง  และเลื่อนเป็น  พระนางเฉาฝู่เสียงหลี 

         ปี พ.ศ.  ๑๘๓๔    สมเด็จพระจักรพรรดิหยวนซื่อจู่( กุไบรข่าน )  แห่งราชวงศ์หยวน  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้        เป็น  สมเด็จพระราชินีแห่งสวรรค์

        ปี พ.ศ.  ๑๙๕๐ สมเด็จพระจักรพรรดิหมิงจู่ตี้ แห่งราชวงศ์หมิง  ปีหย่งเล่อที่สาม  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เป็น   สมเด็จพระราชชนนีผู้ศักดิ์สิทธิ์แห่งสวรรค์  สืบเนื่องมาจากพระองค์ได้โปรดเกล้าฯให้นายพลเจิ้งเหอเป็นผู้บัญชาการกองพลเรือกว่าสามร้อยลำ  เดินทางไปเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศต่างๆแถบเอเชียอาคเนย์และตะวันออกกลาง  ถึง ๗ ครั้ง  กองเรือเจิ้งเหอเจอพายุใหญ่  ทหารเรือและลูกเรือต่างขอให้เจ้าแม่มาจู่ช่วย  ทันใดนั้นเกิดแสงสว่างขึ้นที่เสากระโดงเรือ  คลื่นลมก็สงบทันที  เมื่อกลับจีนจึงกราบบังคมทูลให้ทรงทราบ

        ในปี พ.ศ. ๒๒๒๗  สมเด็จพระจักรพรรดิคังซี  แห่งราชวงศ์ชิง  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เป็น  สมเด็จพระราชินีแห่งสวรรค์ 

          และในปี พ.ศ.  ๒๓๘๒   สมเด็จพระจักรพรรดิเต้ากวง  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้เป็น  สมเด็จพระราชชนนีแห่งสวรรค์  อันเป็นฐานันดรศักดิ์สูงสุดและสุดท้ายที่ทรงได้รับพระกรุณาโปรดเล้าฯพระราชทาน

      สรุปแล้ว  เจ้าแม่ทับทิม  ได้รับพระราชทานพระนามอิสริยยศฐานันดรศักดิ์รวม  ๒๘  พระนาม  นอกจากนี้ นามของท่านที่คนทั่วไปเรียกตามภาษาท้องถิ่นของคนจีน  เมื่อคนจีนเดินทางไปทำมาหากินตามประเทศต่างๆทั่วโลก  พวกเขาได้สร้างศาลเจ้าแม่มาจู่ขึ้น  เพื่อสักการะและขอพรบนบานในสิ่งที่พวกเขาพึงประสงค์  และเรียกขานนามของท่านตามภาษาของประเทศนั้นๆ

        อย่างไรก็ตาม พระนามเจ้าแม่มาจู่มีมากมายหลายพระนาม เช่น  พระมารดาผู้ศักดิ์สิทธิ์  เทพเจ้าแห่งลำน้ำ  พระสมุทรเทวี  เจ้าแม่ไข่มุก  แม่ย่านางเรือ  พระธิดาแห่งเจ้ามังกร  เจ้าแม่กวนอิมแห่งทะเลใต้  เจ้าแม่แห่งความเมตตา  มาจู่  ผาจู่  เหมียวเหล็ง  ห่งหยิน  ฮกอิ๋ว  เซ่งก่ำ  เทียนเฟย  เจ้าแม่ทับทิม  Matzu,  A-Ma,  Goddess of the Sea,  Tian Fei,  Tian Hou,  Tin Hou,  Tian Shang Sheng Mu  ฯลฯ

         ในเมืองไทยมีศาลเจ้าแม่มาจู่ตามแถบเมืองท่าเรือต่างๆตลอดชายฝั่งและแถบแม่น้ำ ที่ไต้หวันเกาะไหหลำ  เวียดนาม  กัมพูชา  มาเลเซีย  สิงคโปร์  อินโดนีเซีย  ฟิลิปปินส์  เกาหลี  ญี่ปุ่น   อินเดีย  กรุงปารีส  ฝรั่งเศส  สหรัฐอเมริกา  ออสเตรเลีย  เป็นต้น

          เมื่อถึงคล้ายวันกำเนิดของพระองค์ท่าน  คือ  วันที่ ๒๓ ค่ำ เดือน ๓ และคล้ายวันขึ้นสวรรค์ คือ วันที่ ๙ ค่ำ เดือน ๙  ตามจันทรคติจีน  คนที่เคารพนับถือท่านต่างก็ไปฉลองเทศกาลเพื่อรำลึกถึงคุณงามความดีและศรัทธา  อันเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวของมวลชนอีกนานเท่านาน

 :   สมบูรณ์แก่นตะเคียน  ๑๙  กรกฎาคม  ๒๕๔๘ 

 Note :

 มี การกล่าวว่า มาจอโป๋เป็นคู่หมั้นของหงอจินหยิน มาจอโป๋เกิด พ.ศ. ๑๕๐๓ หงอจินหยินเกิดพ.ศ. ๑๕๒๒ อายุต่างกัน ๑๙ ปี มาจอโป๋ตายพ.ศ. ๑๕๓๐ ขณะที่หงอจินหยินอายุเพียง ๘ ขวบ แล้วจะหมั้นกันอย่างไร

enl. 18/04/2017 

enl. 23/04/2019

 ภาพประกอบ

*****